2021_RMW_00092 - Commissie Juridische Bijstand Dendermonde: aanduiding vertegenwoordiger van het OCMW Aalst - Beslissing

Gelet op het K.B. dd. 20 december 1999 betreffende de commissies juridische bijstand.

Gelet op het Decreet dd. 24 april 2019 betreffende de justitiehuizen en eerstelijnsrechtsbijstand.

Gelet op het ontwerp van MB ter uitvoering van het Decreet dd. 24 april 2019.

Gelet op de beslissing dd. 27 juli 2021 van het vast bureau waarin de intentie om als OCMW Aalst in de begin 2022 samen te stellen commissie juridische bijstand Dendermonde vertegenwoordigd te blijven.

Gelet op de aktename dd. 6 december 2021 door het college van burgemeester en schepenen van het voorleggen aan de raad voor maatschappelijk welzijn van de aanduiding van een vertegenwoordiger van het OCMW Aalst in de commissie juridische bijstand Dendermonde. 

Gelet op het advies van de dienst Juridische Zaken:

"Het K.B. van 20 december 1999, in uitvoering van de artikelen 508/2, §3, 2^e lid en 508/4 Ger. W. voorzag in de oprichting van een commissie van juridische bijstand in elk gerechtelijk arrondissement. Deze commissies zouden de bovenlokaal (toen federaal) gesubsidieerde eerstelijnsrechtsbijstand in het arrondissement organiseren en beheren. Een commissie juridische bijstand zou onveranderlijk bestaan uit 16 leden, met voor elk lid mogelijk een vervanger, te weten 8 vertegenwoordigers van de balie en, in principe, 4 vertegenwoordigers van de ocmw’s uit het arrondissement en 4 vertegenwoordigers van erkende organisaties van rechtsbijstand. Elk van deze laatste twee groepen konden niet-ingevulde plaatsen van de andere groep aanvullen. Een cjb werd aangesteld voor een duur van zes jaar, met minstens 4 jaarlijkse vergaderingen (onbezoldigd). In de praktijk is de huidige commissie juridische bijstand van Dendermonde (de samensmelting van de gerechtelijke arrondissementen is tot nog toe niet doorgevoerd bij de cjb’s) samengesteld uit, naast de 8 balievertegenwoordigers, 6 ocmw-vertegenwoordigers en 1 vertegenwoordiger van de rechtsbijstandsorganisaties (de mogelijke zevende ocmw-vertegenwoordiger werd nooit aangesteld). Het OCMW Aalst is van in den beginne in de cjb Dendermonde vertegenwoordigd en wel door Chris Bombeeck, jurist bij het ocmw. Chris Bombeeck fungeert overigens sinds jaren als secretaris van de cjb. De aanstellingen gebeurden om de zes jaar via raadsbeslissing. De wetgeving ter zake voorzag dat een lid van de cjb een jurist of een maatschappelijk werker of equivalent moest zijn.  

De commissies beslisten zelf over de manier waarop in de rechtsbijstand werd voorzien. De CJB Dendermonde koos voor een decentrale werking waarbij de rechtsbijstand lokaal in iedere gemeente van het arrondissement die wil deelnemen wordt verstrekt, door meewerkende advocaten, meestal in de gebouwen van het plaatselijk ocmw. In Aalst gebeurt dit normaliter wekelijks gedurende twee uur, eerst in het ocmw-gebouw in de Gasthuisstraat, nadien in het AC. De vastlegging van de afspraken gebeurt in Aalst door het CAW, een ‘historisch gegeven’ voortvloeiend uit de eertijdse nauwere samenwerking tussen het vroegere CAWRA en het OCMW Aalst. Door de covid-pandemie is men echter, waarschijnlijk tijdelijk, moeten overschakelen op juridisch advies via de telefoon (of gemengd, afhankelijk van de covid-situatie).

In de nieuwe wetgeving op de eerstelijnsrechtsbijstand (Decreet 26 april 2019), die er kwam door de overgang van de bevoegdheid voor rechtsbijstand van het federale naar het regionale vlak, zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd die vooral invloed hebben op de cjb’s: de gerechtelijke arrondissementen zijn een aantal jaar geleden hertekend, i.e. verminderd in aantal, i.c. zijn in Oost-Vlaanderen de drie vroegere arrondissementen Gent, Dendermonde en Oudenaarde samengevoegd tot het gerechtelijk arrondissement Gent. Er wordt wel in een minimumaantal van 1 per arrondissement voorzien, waardoor de vroegere arrondissementen, nu arrondissementsafdelingen, een eigen cjb kunnen behouden. Verder is er een wijziging in de categorieën van leden van de commissies, meer bepaald bij de niet-balieleden: i.p.v. de verdeling ocmw’s-erkende rechtsbijstandsorganisaties zijn er nu de groepen samenwerkingsverbanden geïntegreerd breed onthaal , waartoe de ocmw’s worden gerekend,  en organisaties die de belangen van de zwakste groepen in de maatschappij verdedigen. Het uitvoeringsbesluit (nog niet in voege) voorziet een minimale samenstelling van 4 balieleden, 2 vertegenwoordigers van samenwerkingsverbanden geïntegreerd breed onthaal en 2 vertegenwoordigers van organisaties die de belangen van de sociaal meest kwetsbare groepen behartigen). De commissie kan dus meer leden bevatten, zolang de verhouding balieleden en niet-balieleden gerespecteerd blijft (tenzij gemotiveerde afwijking). Er is blijkbaar geen bepaling meer voorzien betreffende de hoedanigheid van de vertegenwoordigers. Nieuwigheden zijn het verplichte meerjarenplan en huishoudelijk reglement.

Nu net als vroeger bepaalt de regelgeving niet wie de commissies samenstelt. Indertijd gebeurde dit voor de eerste cjb doordat de geïnteresseerde ocmw’s informeel samenkwamen en vertegenwoordigers aanduidden (er waren niet meer kandidaten dan plaatsen) en dan samen met de balie voor de oprichting van de cjb zorgden. Er is een initiatief gekomen van de huidige voorzitter van de cjb, mr. Benjamin Vermeulen. Zijn voorstel is, gegeven de mogelijkheid om het principiële ledenaantal in het voorliggende uitvoeringsbesluit, dat lager is dan de huidige vastliggende 16 leden, te verhogen, om vijf van de zes momenteel zetelende ocmw’s die hun intentie hebben uitgedrukt ook in de nieuwe cjb vertegenwoordigd te zijn verder deel te laten uitmaken van de nieuwe cjb. Wanneer ook nog andere organisaties lid willen worden (en dat moeten er voor de organisaties die de sociaal zwaksten vertegenwoordigen al minstens 2 zijn, terwijl waarschijnlijk ook het CAW in het cjb wil blijven) betekent dit waarschijnlijk een verhoging van het huidige aantal advocaten door de verplichte evenredige vertegenwoordiging.

De dienst Juridische Zaken is van mening dat het aangewezen is dat het OCMW Aalst tracht vertegenwoordigd te blijven in de nieuwe commissie juridische bijstand. Ten eerste door de praktische organisatie van de eerstelijnsrechtsbijstand, die meestal in lokalen van ocmw’s verloopt en langs het onthaal van ocmw’s om, waardoor er meer toezicht kan zijn op de regeling daarvan. Bovendien behoort juridische bijstand tot een van de middelen die een ocmw kan/moet inzetten om aan zijn opdracht van maatschappelijke dienstverlening te voldoen. Betrokkenheid hierbij, ook al wordt de bijstand hier in wezen voorzien door een derde instantie, is belangrijk. Ook: door de nieuwe samenstellingsvorm van de commissie wordt potentieel het aandeel van de ocmw’s minder substantieel. Door op zijn minst de huidige ocmw-leden aan boord te houden, wat het voorstel is van de huidige cjb-voorzitter, kan die kleinere invloed tegengegaan worden. Specifiek voor het OCMW Aalst kan ook nog gewezen worden op de feitelijke inbreng die de aanwezigheid van het OCMW Aalst in de cjb Dendermonde tot nog toe heeft gehad op de toewijzing van uren en zitdagen door de commissie aan Aalst."