2024_BURG_00075 - Tijdelijk politiereglement houdende toestemming tot systematische identiteitscontrole van 19 april 2024 tot en met 30 juni 2024 in de sectoren KRO, Stationsbuurt en Watertoren ter handhaving van de openbare orde en veiligheid - Beslissing

Van 8 december 2023 tot en met 31 januari 2024 gold een samenscholingsverbod voor groepen van 4 of meer personen in bepaalde sectoren van de stad, namelijk KRO en Stationsbuurt.

Uit het overzicht van de vaststellingen naar aanleiding van het samenscholingsverbod blijkt dat voor sommige individuen in een bijzonder kort tijdsbestek 2, 3 of zelfs 4 overtredingen konden worden vastgesteld.

Bovendien is er recent in deze sectoren opnieuw sprake van een toename van de problematiek van overlast waaronder geluidsoverlast, sluikstorten/zwerfvuil, vandalisme, dronkenschap, verbaal/fysiek geweld en verdachte handelingen, zoals drugs- en alcoholconsumptie of -verkoop.

Daarnaast is er sprake van verplaatsingsgedrag naar de sector Watertoren.

De daders spelen vaak een kat en muis spel. Eens ter plaatse gekomen kan de politie niet steeds de nodige vaststellingen doen.

Deze gedragingen brengen ernstige schade toe aan de openbare orde en veiligheid en veroorzaken een onveiligheidsgevoel bij de bewoners en passanten.

Ook dit tijdelijk politiereglement houdende toestemming tot systematische identiteitscontroles maakt deel uit van een geïntegreerd veiligheidsplan, waarbij op een zorgvuldige wijze de wettelijke mogelijkheden van de Nieuwe Gemeentewet, de wet betreffende de Gemeentelijke Administratieve Sancties en het Decreet Lokaal Bestuur  worden gecombineerd.
Via een geïntensifieerd overleg tussen burgemeester enerzijds en de korpschef van de lokale politie Aalst, het Parket van de Procureur des Konings, de leden van de lokale veiligheidsraad, de cel bestuurlijke handhaving alsook de leden van de Aalsterse gemeenteraad anderzijds, werd een globaal integraal veiligheidsplan tot stand gebracht.
Het voorliggend tijdelijk politiereglement werd in zijn modaliteiten getoetst aan de verschillende toepassingsmodi naar inhoud (ratione materiae), naar plaats (ratione loci), naar tijd (ratione temporis) en naar personen (ratione personae). Hierbij werd zorgvuldig gewaakt over het feit dat het proportionaliteitsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel, het zorgvuldigheidsbeginsel, de motiveringsplicht, het verbod op willekeur, alsook het verbod op misbruik van bevoegdheid werden gerespecteerd, met globale inachtname van het algemene “fair play”-beginsel.

Het systematisch controleren van identiteitsgegevens is een meer dan noodzakelijke maatregel teneinde uiterst objectief en waarheidsgetrouw dienstige vaststellingen te kunnen doen in navolgende problematische sectoren KRO, Stationsbuurt en Watertoren. 

Reglementering
Overeenkomstig artikel 134 §1 van de Nieuwe Gemeentewet kan de burgemeester in geval van oproer, kwaadwillige samenscholing, ernstige stoornis van de openbare rust of andere onvoorziene gebeurtenissen, waarbij het geringste uitstel gevaar of schade zou kunnen opleveren voor de inwoners, politieverordeningen maken, onder verplichting om daarvan onverwijld aan de gemeenteraad kennis te geven, met opgave van de redenen waarom hij heeft gemeend zich niet tot de raad te moeten wenden.
Overeenkomstig artikel 135 §2 van de Nieuwe Gemeentewet zijn gemeenten bevoegd om te voorzien, ten behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op de openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen. Meer bepaald worden volgende zaken van politie aan de waakzaamheid en het gezag van de gemeenten toevertrouwd : het nemen van de nodige maatregelen, inclusief politieverordeningen, voor het tegengaan van alle vormen van openbare overlast. 

Situatie Aalst
Van 8 december 2023 tot en met 31 januari 2024 gold een samenscholingsverbod voor groepen van 4 of meer personen in bepaalde sectoren van de stad, namelijk KRO en Stationsbuurt.

Uit het overzicht van de vaststellingen naar aanleiding van het samenscholingsverbod blijkt dat voor sommige individuen in een bijzonder kort tijdsbestek 2, 3 of zelfs 4 overtredingen konden worden vastgesteld.

Bovendien is er recent in deze sectoren opnieuw sprake van een toename van de problematiek van overlast waaronder geluidsoverlast, sluikstorten/zwerfvuil, vandalisme, dronkenschap, verbaal/fysiek geweld en verdachte handelingen, zoals drugs- en alcoholconsumptie of -verkoop.

Dit blijkt uit vooreerst uit het toenemend aantal klachten en meldingen van bewoners aan politie en stadsdiensten.

Bovendien pikken we signalen en meldingen op via de diverse social media-kanalen, waarvan sommigen zeer ernstig te nemen zijn en aanleiding dienen te geven tot verhoogde waakzaamheid.

De politie verklaart eveneens dat uit hun gegevens blijkt dat er recent opnieuw een stijging merkbaar is van de overlastproblematiek in de voornoemde sectoren.
Wat betreft de sector KRO :

• meldingen openbare dronkenschap : 
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod) : 0 (0/week)
  • februari – half april 2024 : 17 (1,5/week)
• meldingen drugsgebruik
  • januari 2024 ( periode samenscholingsverbod) : 4 (1/week)
  • februari – half april 2024 : 43 (3,9/week)
• meldingen fysieke integriteit
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod) : 10 (2,5/week)
  • februari – half april 2024 : 46 (4,1/week)
• PV’s openbare dronkenschap : 
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod) : 1 (0,25/week)
  • februari – half april 2024 : 7 (0,63/week)
• PV’s drugsgebruik
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod) : 9 (2,2/week)
  • februari – half april 2024 : 31 (2,8/week)
• PV’s fysieke integriteit
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod) : 2 (0,5/week)
  • februari – half april 2024 : 27 (2,4/week)

 Wat betreft de sector Stationsbuurt :

• meldingen openbare dronkenschap : 
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 2 (0,5/week)
  • februari – half april 2024 : 14 (1,2/week)
• meldingen drugsgebruik
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 1 (0,25/week)
  • februari – half april 2024 : 6 (0,5 /week)
• meldingen fysieke integriteit
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 5 (1,25/week)
  • februari – half april 2024 : 34 (3/week)
• PV’s openbare dronkenschap : 
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 6 (1,5/week)
  • februari – half april 2024 : 13 (1,1/week) 
• PV’s drugsgebruik
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 3 (0,75/week)
  • februari – half april 2024 : 19 (1,7/week)
• PV’s fysieke integriteit
  • januari 2024 (periode samenscholingsverbod- en alcoholverbod) : 4 (1/week)
  • februari – half april 2024 : 17 (1,5/week)

Daarnaast is er sprake van verplaatsingsgedrag naar de sector Watertoren.

Uit de cijfers van de politie voor sector Watertoren blijkt onder meer :

• een stijging van de meldingen rond drugsgebruik
• een stijging van de PV’s nav drugsgebruik
• een stijging van de PV’s nav fysieke integriteit.

Recent ontving de politie volgende melding van een bewoner van de sector Watertoren :
Het afgelopen jaar is er veel activiteit van hangjongeren aan de watertoren, alsook heel wat hinder van wiet. Ons appartement wordt geregeld gebruik gemaakt om te ‘hangen’ of wiet te roken. We moeten verplicht reeds om 18u onze voordeur van de gang sluiten waarbij bezoekers, bezorgers, post,.. niet meer binnen kunnen. Het is jammer dat we hier steeds mee geconfronteerd worden en ondanks we als bewoners hen aanspreken krijgen we geen gehoor. Het is de laatste weken geregeld waarop het tot zeer storend wordt ervaren. Er bevinden zich jonge kinderen bij ons in het gebouw maar het is dagelijkse kost geworden…
Ook de stadsdiensten en kabinetten krijgen meldingen mbt zwerfvuil, intimidatie vrouwen, drugs… in de sector Watertoren.

Deze gedragingen brengen ernstige schade toe aan de openbare orde en veiligheid en veroorzaken ook hier een prangend onveiligheidsgevoel bij de bewoners en passanten.

Om meerdere redenen is het noodzakelijk systematische identiteitscontroles uit te voeren : 

• daders spelen vaak een kat en muis spel.  Eens ter plaatse gekomen kan de politie niet steeds de nodige vaststellingen doen. Systematische identiteitscontroles staan toe een beeld te vormen van de personen die met de verstoring van de openbare orde en veiligheid in verband kunnen worden gebracht.
• systematische identiteitscontroles staan toe dat de politie zeer gericht kan controleren en ergere overlast voorkomen. Het schrikt eventuele overlastplegers af die de aangename sfeer willen komen verzieken.
• om de buurt te vrijwaren van overlast en drugsgerelateerde criminaliteit is het nodig dat zoveel mogelijk individuen worden geïdentificeerd. 
• systematische identiteitscontroles zijn een middel ter bestrijding van de toe-eigening van de openbare ruimte door personen betrokken bij drugshandel.
• systematische identiteitscontroles ontmoedigen potentiële klanten om in de betrokken sectoren op zoek te gaan naar drugs.

Momenteel ontbreekt een afdoend wettelijk kader voor de politie om deze controles uit te voeren.

De politie is vragende partij om systematische identiteitscontroles uit te voeren. Een tijdelijk politieverordening vanwege de burgemeester kan de politie hiertoe machtigen.

Artikel 34 WPA bepaalt in welke omstandigheden de politiediensten identiteitscontroles mogen uitvoeren. Art. 34 §3 van deze wet omschrijft dat "de overheden van bestuurlijke politie, in casu de burgemeester, teneinde de openbare veiligheid te handhaven en/of de naleving te verzekeren van de wettelijke bepalingen met betrekking tot de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, binnen de perken van hun bevoegdheden identiteitscontroles kunnen voorschrijven, uit te voeren door de politiediensten in de omstandigheden die deze overheden bepalen."
Identiteitscontroles gebeuren in eerste instantie niet stelselmatig.
Echter in uitzonderlijke situaties, wanneer de openbare veiligheid ernstig in het gedrang komt (zoals hierboven aangetoond), is ook het organiseren en plannen van identiteitscontroles met een zekere stelselmatigheid toegelaten.
Uit het voorgaande blijkt duidelijk dat voornoemde sectoren kunnen worden beschouwd als plaatsen waar de openbare veiligheid wordt bedreigd, zodat systematische identiteitscontroles als een rechtmatig instrument dienen te worden beschouwd om er de openbare orde en veiligheid te handhaven, maar ook om een beeld te vormen van de personen die met de verstoring van de openbare orde en veiligheid in verband kunnen worden gebracht.

De burgemeester is bevoegd is voor het handhaven van de openbare orde.

In geval van oproer, kwaadwillige samenscholing, ernstige stoornis van de openbare rust of andere onvoorziene gebeurtenissen, waarbij het geringste uitstel gevaar of schade zou kunnen opleveren voor de inwoners, kan de burgemeester politieverordeningen maken, onder verplichting om daarvan onverwijld aan de gemeenteraad kennis te geven, met opgave van de redenen waarom hij heeft gemeend zich niet tot de raad te moeten wenden.

Teneinde de openbare veiligheid te handhaven, kan de burgemeester identiteitscontroles voorschrijven, uit te voeren door de politiediensten.

De maatregel is dringend is aangezien de openbare orde ernstig is verstoord en verder uitstel kan gevaar of schade opleveren voor de inwoners en bezoekers van de betrokken sectoren.

Dit tijdelijk politiereglement slaat hic et nunc op de volgende sectoren dewelke nauwkeurig beschreven worden in artikel 2 :

• KRO
• Stationsbuurt
• Watertoren 

 Voorstel
Het is aangewezen dringend een tijdelijk politiereglement houdende toestemming tot systematische identiteitscontrole in te voeren ter handhaving van de openbare orde en veiligheid.
Dit in de openbare ruimte, 24u/24 en binnen de hierboven en in het tijdelijk politiereglement bepaalde modaliteiten.

De toestemming om systematische identiteitscontrole uit te voeren is een extra maatregel die de burgemeester bij hoogdringendheid kan nemen teneinde de openbare veiligheid te handhaven in bepaalde sectoren van de stad.

De maatregel is beperkt in de tijd en zal geëvalueerd worden op de commissie veiligheid.

De maatregel is dringend aangezien de openbare rust ernstig is verstoord en verder uitstel gevaar of schade kan opleveren voor de inwoners, handelaars en passanten van de voornoemde sectoren.

Nieuwe Gemeentewet, in het bijzonder artikelen 134 § 1 en 135 § 2
Decreet Lokaal Bestuur, in het bijzonder artikel 63
Wet op het politieambt, in het bijzonder artikel 34 §3
Wetten van de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, in het bijzonder artikel 14 § 1, 1°