2022_GR_00309 - Klimaatplan Aalst 2030 - Beslissing

De stad Aalst ondertekende op 30 maart 2021 het burgemeestersconvenant en engageerde zich om de CO2-uitstoot op haar grondgebied met minstens 40% te reduceren tegen 2030 (t.o.v. 2011) en klimaatneutraal te worden tegen 2050.

Het burgemeestersconvenant werd in 2008 in Europa gelanceerd met de ambitie om lokale besturen samen te brengen die zich vrijwillig engageren om de klimaat- en energiedoelstellingen van de Europese Unie te behalen en zelfs te overtreffen. Het initiatief introduceerde een unieke bottom-up aanpak van energie- en klimaatacties.
Intussen telt het initiatief meer dan 10 000 lokale en regionale overheden verspreid over 61 landen.

Alle ondertekenaars delen dezelfde visie, nl. het versnellen van het koolstofvrij maken van hun gebieden, zich wapenen om klaar te zijn voor de onvermijdelijke effecten van de klimaatverandering en hun inwoners toegang verzekeren tot veilige, slimme en betaalbare energie.

Steden en gemeenten die nu het nieuwe burgemeestersconvenant ondertekenen engageren zich om de CO2-uitstoot met 40% te reduceren tegen 2030 én tot opmaken en implementeren van maatregelen om met de effecten van de klimaatverandering om te gaan.
Om dat engagement te concretiseren naar daadwerkelijke acties en projecten, verbinden de steden en gemeenten zich ertoe om binnen de twee jaar na bekrachtiging door de gemeenteraad:

• een Sustainable Energy and Climate Action Plan (SECAP ) of duurzaam energie- en klimaatactieplan op te maken;
• een Inventarisatie Uitgangswaarden Emissies (= nulmeting) op te maken met 2011 als referentiejaar (als onderdeel van een SECAP);
• een risico- en kwetsbaarheidsanalyse op te maken (als onderdeel van een SECAP).

Na een intensief traject van iets minder dan één jaar, werden alle studies en maatregelen samengebracht in het Klimaatplan Aalst 2030. Het Klimaatplan Aalst 2030 bestaat uit 2 onderdelen:

1. Een mitigatieplan (inclusief nulmeting): een plan met maatregelen dat ervoor zorgt dat we minder CO2 zullen uitstoten;
2. Een adaptatieplan (inclusief risico- en kwetsbaarheidsanalyse): een plan met maatregelen met als doel ons grondgebied. aan te passen aan de huidige en de te verwachten gevolgen van klimaatverandering.
   
   

Mitigatieplan

Het mitigatieplan bevat een 50-tal maatregelen verdeeld over 8 thema's. Per thema wordt een doelstelling bepaald:

1. Stad Aalst als klimaatgezonde organisatie
De stad Aalst wil als trekker tonen hoe het haar uitstoot van CO2 kan verminderen. De stad Aalst wil haar hele beleid verduurzamen. Concreet wil het inzetten op:

• het verminderen van de CO2-uitstoot van het stedelijke patrimonium met 20% tegen 2030 t.o.v. 2020 (conform het Vlaamse Energie- en Klimaatpact);
• het omschakelen naar een volledig CO2-neutrale stedelijke vloot;
• het reduceren van het verbruik van de openbare verlichting met 66%;
• het volledige aankoopbeleid van de stad verduurzamen.

2. Lokale productie hernieuwbare en duurzame energie
De stad Aalst wil tegen 2030 een aanzienlijk potentieel aan hernieuwbare energie op het grondgebied benutten. 

3. Huishoudens
De stad Aalst wil de CO2-uistoot van de huishoudens met 33% verminderen tegen 2030 t.o.v. 2011. De stad zal, conform met de Vlaamse regelgeving, eigenaars van woningen stimuleren en faciliteren om tegen 2030 minstens energielabel D te halen.

4. Tertiaire sector
De stad Aalst wil bij de bestaande tertiaire gebouwen een energiebesparing realiseren van 20% en bijkomende uitstoot vermijden.

5. Transport
De stad Aalst wil de CO2-uitstoot van de sector transport met 75% verminderen tegen 2030 t.o.v. 2011. De stad Aalst wil enerzijds de automobiliteitsdruk verminderen door voet- en fietsverkeer aan te moedigen, het stimuleren van openbaar vervoer en autodelen en door het tegelijk inzetten op een maximale elektrificatie van het wagenpark.

6. Industrie
De stad Aalst wil bij de sector industrie een besparing realiseren van 20%.

7. Landbouw
De stad Aalst wil bij de landbouwsector een besparing realiseren van 10%.

8. Algemeen
De stad Aalst wil het hele verhaal ondersteunen aan de hand van algemene maatregelen die het draagvlak moeten verhogen. Daarnaast wil de stad ook werken rond consuminderen (duurzaam omgaan met aankopen, materialen, voedsel, afval, e.a.)

Deze 8 doelstellingen moeten leiden tot een CO2-reductie van 173 415 ton of een daling van 44,21%.
Elke doelstelling is gekoppeld aan één of meerdere maatregelen (50-tal in totaal). Die maatregelen zijn kernacties van het mitigatieplan waarop de stad volop wil inzetten.
Onder deze kernacties worden verschillende specifieke acties gesuggereerd die de stad kan nemen. Die suggesties geven concreet weer wat binnen een bepaalde maatregel mogelijk is, maar zijn geen beslist beleid. Ze dienen als inspiratie en moeten steeds bekeken worden op vlak van haalbaarheid binnen de budgettaire contouren en mogelijkheden van de stad. 

Adaptatieplan

Het adaptatieplan omvat een 55-tal concrete maatregelen die de stad kan ondernemen in deze en de volgende legislaturen. Het doel van dit actieplan is het verminderen van de negatieve impacts van klimaatverandering en het verder uitbouwen van de sterke elementen in de stad. Het actieplan gaat uit van "no-regret" maatregelen: maatregelen die in het huidige klimaat hun effectiviteit en nut bewijzen en in functie van de werkelijke evolutie van klimaatverandering nog aangepast of uitgebreid kunnen worden. De maatregelen zijn onderverdeeld in zes pijlers:

1. Ontharden en vergroenen in bebouwd gebied
Ontharding en de verdere vergroening van de stad vormen één van de belangrijkste strategieën in het klimaatrobuust maken van de stad. Zeker in de strijd tegen droogte en wateroverlast zijn deze strategieën zeer doeltreffend. Deze eerste pijler omvat verschillende acties die de stad neemt om verdere verharding tegen te gaan en verdere vergroening van de stad in bebouwd gebied te realiseren. 

2. Versterken van de open ruimte
Versterking van de open ruimte is (deels) een oplossing om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. Deze pijler omvat acties met betrekking tot het versterken van de open ruimte. Samenwerken met externen en expertise opdoen zijn hierbij cruciaal. 

3. Klimaatrobuuste land- en tuinbouw
Aalst bestaat voor een groot deel uit agrarisch gebied (41,6 % bestemming landbouw; 33,1 % gebruikt door landbouw). De landbouw draagt bij tot de klimaatverandering, maar ondervindt ook rechtstreeks de gevolgen ervan. Deze sector kan mee oplossingen bieden. Acties om de landbouwsector bewust te maken en te helpen bij het klimaatprobleem zijn cruciaal. 

4. Duurzaam waterbeheer
Klimaatbestendig waterbeheer is noodzakelijk om de strijd tegen wateroverlast en droogte aan te gaan. De acties binnen deze pijler dragen bij tot een duurzaam waterbeheer op het grondgebied van de stad. 

5. Communicatie, sensibilisering en monitoring
Een belangrijk onderdeel van dit klimaatadaptatieplan is de pijler rond communicatie, sensibilisering en samenwerkingsverbanden. Onder deze pijler valt een lijst van actiepunten die bijdraagt aan de bewustmaking rond noodzaak aan adaptatiemaatregelen.

6. Klimaatgezonde bedrijventerreinen
Bedrijventerreinen zijn dikwijls sterk verhard en/of worden ingenomen door relatief grote, horizontaal opgevatte gebouwen en constructies. Dit maakt dat dezelfde principes en concepten kunnen toegepast worden die ook al bij het herinrichten van openbaar domein en bij het klimaatbestendig bouwen en wonen aan bod kwamen. Het gaat hierbij dan om het maximaal ontharden, toename van blauw-groene elementen, afkoppelen van de riolering, meer water bergen, hergebruiken en laten infiltreren. Eén van de grote voordelen van bedrijventerreinen is dat ze relatief grote oppervlaktes beslaan, zeker in vergelijking met particuliere woningen. Dit biedt extra voordelen naar adaptatiemaatregelen, aangezien de impact ervan meer kan doorwegen.

De fractie Groen vraagt bij amendement bij punt 1 'Stad Aalst klimaatzone organisatie' de zin: 'het verminderen van de CO2-uitstoot van het stedelijke patrimonium met 20% tegen 2030 t.o.v. 2020 (conform het Vlaamse Energie- en Klimaatpact)' te wijzigen naar 'Het energieneutraal maken van het stedelijke patrimonium tegen 2030'.

Het team Natuur en duurzaamheid adviseert gunstig om het Klimaatplan Aalst 2030 goed te keuren.
Onder begeleiding van twee studiebureaus doorliepen we een volledig traject om doortastende acties op maat van onze stad en onze inwoners vast te leggen. Tijdens deze oefening is zeer sterk ingezet op participatie, zowel van inwoners, bedrijfsleiders, stadspersoneel als van experten. Dit zal ook gebeuren bij de uitrol van het plan. Samen zullen we werken aan haalbare en betaalbare oplossingen die zullen bijdragen aan een duurzamere en meer leefbare woon- en werkomgeving. Wij willen onze inwoners, onze bedrijven en ons leefmilieu beschermen en ook weerbaar maken tegen steeds extremere omstandigheden. 

Het voorliggend klimaatplan is een ambitieus en dienstoverschrijdend klimaatplan. Het is ons gezamenlijk kompas op weg naar een duurzame wereld waar het beter leven, werken en ontspannen is voor ieder van ons en voor de komende generaties. Het is een richtinggevend kader dat zal bijdragen aan een toekomstbestendig en klimaatrobuust Aalst.

Op 1 maart 2021 ging het cbs akkoord het Burgemeestersconvenant ter ondertekening voor te leggen aan de gemeenteraad

Op 30 maart 2021 werd het Burgemeestersconvenant officieel ondertekend door de gemeenteraad.